De Standaard, 4 december 2023

‘We are unstoppable, another world is possible’. Het is zo’n slogan die je moet horen – eerder dan lezen – om de kracht ervan te voelen. Best gescandeerd door een menigte, veelvuldig herhaald en lekker galmend tussen stedelijke hoogbouw. Het is een van mijn favoriete slogans, maar terwijl ik hem gisteren in de sneeuw meejoelde tijdens de Klimaatmars in Brussel, sloeg ik ook aan het twijfelen. Of beter, er kwam een gedachte in me op die al langer sluimert. Hoe unstoppable zijn we echt? 25.000 mensen op straat is veel. Maar betekent die jaarlijkse, gezellige manifestatie ook iets voor de verandering die we willen zien?

Voor ik naar de mars vertrok, las ik het eisenpakket van de organiserende Klimaatcoalitie. Het is natuurlijk een huzarenstuk op zich om meer dan honderd milieugroeperingen, Noord-Zuidorganisaties, ziekenfondsen en vakbonden op een lijn te krijgen. Ik verwachtte dan ook geen radicaal pamflet. Net als in vorige edities krijgen aspecten van sociale en internationale rechtvaardigheid terecht veel aandacht. Maar deze keer las ik ook iets nieuws. Er is een ‘verschuiving nodig van het gangbare paradigma’, zo begint de tekst. ‘Dat houdt in dat het een doel moet zijn om het totale energieverbruik en verbruik van nieuwe grondstoffen te verlagen. Dat is niet verzoenbaar met een economie die winstmaximalisatie op de korte termijn nastreeft. Sufficiëntie moet een plaats krijgen naast gezonde vormen van efficiëntie.’

De verwoording blijft behoedzaam, netjes verhuld in ngo-jargon, maar toch. De goede verstaander leest er een analyse in van de klimaatcrisis die het kapitalisme en zijn onstilbare honger naar energie en grondstoffen met de vinger wijst. Niets nieuws onder de zon, zo hoor ik mijn medeactivisten uit de radicalere vleugels van de beweging denken. Maar het is heel wat dat het bijna voltallige Belgische middenveld de vaststelling deelt dat een model van eindeloze economische groei op een eindige planeet gedoemd is om te falen.

De analyse is er dus. En ook de verse ideeën voor een nieuwe (Belgische) economie binnen de grenzen van de planeet liggen panklaar. Wat nog ontbreekt, zijn voor mij weliswaar niet de ‘sterke, moedige en integere partijen, politici en leiders’ waar de Klimaatcoalitie op hoopt. Ongeacht hoe de verkiezingen en coalitievormingen komend jaar uitdraaien, geen enkele regering zal uit de economische status quo stappen zonder ongeziene maatschappelijke druk.

Ik blijf de slogan dus graag geloven: een andere wereld is mogelijk, zeker met het brede middenveld mee aan boord. Na de analyses en teksten is het nu ook zaak om onze vormen van protest en verzet aan te scherpen. Tot we niet te stoppen zijn.